(01-09-1990 tot 01-09-1995)

Binnen de afdeling TE volgden de reorganisaties zich snel op. Al eerder was door de invoering van het Zone Digitale Automatisch Cryptografisch (beveiligd) systeem (Zodiac) in haar tweede fase een apart bureau ontstaan. TEA-1 deed voorheen de planning voor alle systemen van het legerkorps, maar door het overdragen van Zodiac werd die werklast anders. Zij werden geconfronteerd met de vervanging van een aantal radiosystemen.
Er stond een grote reorganisatie van de verbindingsdienst in de Nationale Sector op stapel en het CVKL zou verdwijnen. De achtergrond was de samentrekking van de telecommunicatie en de informatietechniek tot een telematica bedrijf. De afdeling TE werd opgenomen in de Directie Operatien Koninklijke Landmacht (DOKL) maar in een afgeslankte vorm. Alhoewel, we kregen in gebouw 105 wel een generaal als baas van ons Dokl-deel.

Voorheen was er een bureau TEA-3 dat verantwoordelijk was voor de voorschriften en de frequentiezaken. Die twee mannen verhuisden naar het opleidingscentrum in Ede. TEA-1 en TEA-2 werden samengevoegd tot het bureau tactische verbindingssystemen. Een goede geest had hieraan de rang van lkol opgehangen dus werd ik op 01-09-1991 overste.
Als voorbereiding op de nieuwe organisatie werd een planbureau Nationale Telematica (Natel) opgericht.
De vele snel opvolgende reorganisaties maken het geven van de juiste tijdlijn moeilijk.
Projecten die destijds de aandacht vroegen waren:

Berdis
De telex werd uitgefaseerd en de Krijgsmacht ging over tot aanschaf van het Berichten Distributie Systeem (BERDIS). Dit systeem is te vergelijken met e-mail waarbij alle verbindingen zijn vercijferd. De bedrijfsvoering werd door de landmacht gedaan. Het KLu-deel heette Lotex. Nieuwe vercijferapparatuur (BID 1650) zorgde voor extra aandacht.

Nafin
Defensie koos voor een eigen glasvezelnet in Nederland. Het Netherlands Armed Forces Integrated Network (Nafin). De planning en de verantwoordelijkheid voor de realisatie (door PTT) lag bij de Klu. De KL locaties werden door ons ingebracht. Dat was vaak een afweging tussen de operationele noodzaak en de technische haalbaarheid. Ik bracht daartoe wekelijks een bezoek aan de staf van de Klu aan de Binckhorstlaan in Den Haag.


Nafin glasvezelapparatuur in een testopstelling.

De behoefte aan alle verbindingen werd vanwege de omvang later uitgezocht door een nieuw planbureau Nafin.

In gebruikname Apache gevechtshelicopters


De Apache AH64 D Longbow heeft een extra radar op de rotor.

De gevechtsvliegtuigen moesten hun doelen aangewezen krijgen. Dat contact ging destijds met HF-radio. De KL Collins 300 Watt EZB radioapparatuur werd vervangen en de nieuwe moest in de helicopters worden ingebouwd. De techniek was in handen van de materieel organisaties van Klu en Kl, maar het geld kwamen uit het telecommunicatiebudgetten.
Het was de bekende gezellige strijd, wie betaalt wat ..

Uitzendingen
Het aantal uitzendingen nam toe en over de verbindingsbehoefte moest worden nagedacht. Ook voor de toekomst want de krijgsmacht haakte in op het militaire satellietsysteem van de Navo. De Bevelhebber was zelf verantwoordelijk voor de uitgezonden troepen en samen met zijn verbindingsofficier hebben we een organisatie bedacht die voor de verbindingen ging zorgen. Het comcen BLS kwam uiteindelijk op het Fort aan de Bilt in Utrecht. De juiste radiofrequenties kwamen rechtstreeks uit het eerde genoemde "Krekel" systeem van Syscon.

Vervanging radio's voor de commando's.
Door het einde van de Koude Oorlog kwam moderne beveilgde draagbare communicatiepparatuur vrij. Dat bleek uiteindelijk toch niet geschikt voor het gebruik binnen het Korps Commandotroepen.

Het planbureau Natel vroeg me of ik Hoofd Sectie Operationeel Beheer Natel wilde worden. Deze eenheid werd geplaatst op de Kolonel Sixkazerne in Amsterdam. Dat kwam mij als inwoner van Noordwijk niet slecht uit.